Czym jest alergia na pyłki?
Alergia na pyłki to jedna z najczęściej występujących alergii, która dotyka osoby w każdym wieku. Sam termin ,,alergia” został użyty po raz pierwszy w 1906 roku. Przez ostatnie dekady obserwuje się znaczący wzrost przypadków alergii na pyłki – może to być związane z jednej strony z lepszą diagnostyką, z drugiej zaś z coraz bardziej zanieczyszczonym środowiskiem.
Długotrwała ekspozycja na alergeny w postaci pyłków, zwłaszcza w okresach intensywnego kwitnienia roślin (szczególnie wiosną), może skutkować wystąpieniem poważnych dolegliwości. Ten rodzaj alergii charakteryzuje się nieprawidłową reakcją organizmu na drobne cząsteczki unoszące się w powietrzu. Objawy alergii na pyłki mogą być różne, a ich nasilenie często związane jest z indywidualną wrażliwością organizmu na działanie alergenu.
Rośliny, których pyłki uczulają najczęściej:
- leszczyna,
- olsza,
- topola,
- brzoza,
- trawy,
- chwasty,
- zboża,
- zarodniki grzybów.
Warto pamiętać o tym, że każda roślina kwitnąca może powodować alergię – wiele osób z uczuleniem na pyłki drzew, traw lub zbóż obserwuje u siebie również podobne objawy na skutek kontaktu z pyłkiem kwiatów (na przykład tulipanów lub lilii). Dodatkowo na alergików niekorzystnie wpływać mogą również aromaty niektórych roślin kwitnących, dlatego tak ważne jest rozpoznanie przyczyn wywołujących uczulenie i wyeliminowanie ich ze swojego otoczenia, o ile to możliwe.
Objawy alergii na pyłki
Symptomy alergii na pyłki mogą być zróżnicowane. Jedno jednak jest niezmienne – każda z osób borykających się z uczuleniem skarży się na znaczny spadek komfortu życia, szczególnie w okresie intensywnego pylenia roślin. Jednym z głównych i najbardziej charakterystycznych objawów alergii na pyłki jest katar sienny, który objawia się wodnistym wyciekiem z nosa i napadowym kichaniem. Wśród objawów tego typu alergii często pojawiają się także:
- swędzące zmiany skórne,
- łzawienie oczu i zapalenie spojówek,
- męczący kaszel,
- drapanie w gardle,
- duszności,
- bóle głowy,
- ogólne zmęczenie.
Warto zauważyć, że objawy alergii na pyłki do złudzenia przypominają pierwsze symptomy przeziębienia. W przypadku alergii nie pojawia się jednak gorączka ani typowa dla przeziębienia gęsta wydzielina z nosa. Symptomy alergii na pyłki mogą się zmieniać lub intensyfikować – wszystko zależy od stężenia pyłków w powietrzu i indywidualnej wrażliwości alergika.
Sezon pylenia trwa od wczesnej wiosny do późnej jesieni, dlatego osoby z alergią na pyłki są w tym okresie szczególnie narażone na ich działanie. Niektóre osoby mogą doświadczać objawów alergii przez cały ten okres, inne z kolei doświadczają ich wyłącznie w określonych miesiącach. Jest to związane z indywidualnym kalendarzem pylenia każdej z roślin, na które alergik jest uczulony.
Co zrobić w przypadku wystąpienia objawów alergii na pyłki?
W przypadku wystąpienia objawów alergii na pyłki, warto podjąć kroki mające na celu złagodzenie symptomów oraz poprawienie komfortu życia. Przede wszystkim należy ograniczyć kontakt z pyłkami. W okresie pylenia warto spędzać mniej czasu na zewnątrz, zwłaszcza wczesnym rankiem i późnym popołudniem – stężenie pyłków jest wtedy najwyższe. Dobrym rozwiązaniem jest zamykanie okien w domu czy samochodzie i korzystanie z klimatyzacji.
Alergeny, w tym również pyłki mają tendencję do osadzania się na różnego rodzaju powierzchniach, na przykład w domu. Osoby cierpiące na alergie powinny przykładać szczególną wagę do dbania o porządek – warto zaopatrzyć się w odkurzacz z filtrem HEPA, który skutecznie usuwa alergeny. Dobrym rozwiązaniem może być również stosowanie specjalistycznych oczyszczaczy powietrza w domu.
Złagodzenie objawów ułatwiają leki przeciwhistaminowe – można je kupić w każdej aptece bez recepty. W przypadku silniejszych alergii warto udać się do lekarza, który z dużym prawdopodobieństwem zaleci stosowanie kortykosteroidów w postaci kropli do nosa lub inhalatorów. Pomocne w walce z uciążliwymi objawami są także przeciwalergiczne krople do oczu oraz regularne płukanie nosa solą fizjologiczną.
Osoby podejrzewające alergie na pyłki koniecznie powinny udać się na konsultacje do alergologa. Warto wykonać także testy alergiczne, które pozwolą ustalić na jakie konkretnie alergeny uczulony jest pacjent.
Diagnostyka i leczenie alergii na pyłki
Prawidłowo postawiona diagnoza to kluczowy element w walce z alergią – dzięki niej możliwe jest łagodzenie objawów uczulenia oraz poprawa jakości życia. Pierwszym krokiem jest wizyta u alergologa, który przeprowadza z pacjentem szczegółowy wywiad medyczny. Wielu lekarzy zaleca prowadzenie dziennika objawów, w którym pacjent notuje wystąpienie objawów, ich intensywność oraz okres, w którym nasiliły się symptomy. W tych działaniach pomocne bywają także nowoczesne aplikacje.
W przypadku podejrzenia alergii alergolog zleca zazwyczaj wykonanie testów skórnych. Polegają one na wprowadzeniu małych ilości alergenów na powierzchnię skóry i na obserwacji zachodzących reakcji. Zaczerwienienie w miejscu podania konkretnego preparatu świadczy o alergii na dany alergen. Alternatywą dla testów skórnych są testy serologiczne, które mierzą poziom przeciwciał IgE specyficznych dla różnych alergenów.
Poznanie diagnozy umożliwia wdrożenie odpowiedniego leczenia. Opiera się ono na unikaniu kontaktów z alergenami, stosowanie leków przeciwhistaminowych w okresie pylenia roślin oraz leczenie objawowe. W przypadku ciężkich objawów lekarz może zalecić immunoterapię, która polega na stopniowym przyzwyczajaniu organizmu do alergenów poprzez podawanie ich w kontrolowanych dawkach. Immunoterapia może mieć formę zastrzyków lub rzadziej, tabletek podjęzykowych. Co ważne, odczulanie na wybrane alergeny może trwać nawet do kilku lat, ale u wielu pacjentów obserwuje się istotne złagodzenie objawów w okresie pylenia, co przekłada się na zdecydowanie wyższy komfort życia.