Koilonychia – co to takiego?
U noworodków koilonychia jest stanem fizjologicznym, który mija samoistnie. Natomiast u dorosłych jest ona traktowana jako przypadłość zwykle wymagająca leczenia. Choroba ta inaczej określana jest jako paznokcie łyżeczkowate bądź wklęsłe, a nazwy te najlepiej opisują jej objawy. Co ważne, w przebiegu koilonychii zmienia się nie tylko kształt płytki, ale także stan paznokci. Stają się one suche, delikatne i łatwo się łamią.
Objawy koilonychii
Głównym objawem koilonychii jest charakterystyczny wygląd płytki paznokcia. Typowe dla tej przypadłości są:
- paznokcie o kształcie przypominającym łyżeczkę,
- pojawiające się na płytce wklęsłości,
- suchość, kruchość i łamliwość paznokci,
- zagłębienia w dolnej części płytki i uniesienie jej w górnej części paznokcia,
Co ważne, zmiany te obejmują najczęściej paznokcie u dłoni, a znacznie rzadziej u stóp.
Koilonychia u niemowląt i dzieci
Paznokcie łyżeczkowate pojawiają się nie tylko u osób dorosłych, ale także u dzieci. U niemowląt koilonychia nie jest powodem do niepokoju i nie wymaga leczenia, ponieważ na ogół ustępuje z czasem. Paznokcie mające łyżeczkowaty kształt naturalnie występują u dzieci do 9. roku życia. Natomiast, kiedy wklęsłości pojawiły się na palcach u stóp, warto zwrócić szczególną uwagę na prawidłowy dobór butów dla dziecka.
Koilonychia jako symptom niedoboru żelaza i anemii
Najczęstszym powodem koilonychii jest niedostateczny poziom żelaza w organizmie. Pierwiastek ten jest kluczowy dla utrzymania paznokci w dobrym stanie, a jego niedobór często skutkuje ich kruchością i deformacją.
Inne przyczyny występowania łyżeczkowatych paznokci
Koilonychia może być nie tylko objawem anemii, ale również wynikać z innych przyczyn. Najczęstsze z nich to:
- Uszkodzenia paznokci – na przykład po uderzeniu lub przytrzaśnięciu. W takim przypadku zwykle występuje także umiejscowiony pod paznokciem krwiak.
- Regularny kontakt z drażniącymi substancjami – takimi jak rozpuszczalniki czy obecne w środkach do sprzątania agresywne składniki.
- Bardzo częste używanie zmywacza na bazie acetonu – związek ten znacznie osłabia płytkę paznokcia.
- Gwałtowna zmiana temperatury – ona również może przyczynić się do wystąpienia koilonychii.
- Infekcje paznokcia – między innymi grzybica objawiająca się zgrubieniem płytki i zmianą jej koloru na zielony lub żółty.
Paznokcie łyżeczkowate w przebiegu różnych schorzeń
Czasami koilonychia jest objawem konkretnej choroby. Oprócz niedoborów żelaza i wynikających z nich anemii źródłami tej przypadłości mogą być takie problemy zdrowotne jak:
- choroba Raynauda,
- schorzenia nerek,
- liszaj,
- łuszczyca,
- problemy z pracą tarczycy – jej nadczynność bądź niedoczynność,
- toczeń rumieniowaty układowy,
- schorzenia żołądka i dwunastnicy,
- nowotwory żołądka i jelita grubego,
- przewlekłe choroby zapalne jelit,
- celiakia, a także nietolerancja glutenu,
- zespół Plummera-Vinsona,
- choroby nerek,
- choroby o podłożu genetycznym.
Pamiętaj o tym, że chociaż łyżeczkowate paznokcie mogą towarzyszyć różnego rodzaju schorzeniom, nie oznacza to automatycznie, że u każdego są zwiastunem poważnych problemów zdrowotnych. Jeśli dostrzegasz je u siebie lub u bliskiej osoby, zadbaj o diagnostykę. Odwiedź lekarza i poznaj przyczynę tego problemu, co będzie podstawą do wdrożenia ewentualnego leczenia.
Koilonychia – diagnostyka i sposoby leczenia
Sposób leczenia koilonychii powinien być dopasowany do przyczyny wystąpienia tej choroby. Do jej ustalenia nieodzowna jest szczegółowa diagnostyka – między innymi badania krwi. Jeśli koilonychia ma swoje podłoże w niedoborach żelaza bądź wybranych witamin, niezbędna jest zmiana diety lub odpowiednia suplementacja. Kiedy zmiana wyglądu paznokci wynika z kontaktu z czynnikami drażniącymi, takimi jak detergenty, należy ich unikać, a podczas ich używania stosować rękawiczki ochronne. Ponadto w leczeniu koilonychii stosuje się preparaty odkażające oraz natłuszczające.