Czym jest znamię atypowe?
Jak sama nazwa sugeruje, znamię atypowe to taka zmiana skórna, która ma nietypowy, odstający od normy charakter. Mianem znamion atypowych określane są niektóre zmiany barwnikowe. Czasami stosowane jest w odniesieniu do nich również pojęcie znamion dysplastycznych.
Jakie są cechy znamion atypowych?
Aby wybrana zmiana skórna została określona mianem atypowej lub dysplastycznej, musi charakteryzować się, co najmniej, jedną z poniższych cech:
- Asymetryczny kształt – typowe zmiany barwnikowe są okrągłe lub owalne. Atypowe znamiona przybierają najróżniejsze, często nieregularne i asymetryczne kształty.
- Nieregularne krawędzie – mogą być również słabo odgraniczone.
- Duży rozmiar – może wynikać z powolnego, ale stopniowego rozrostu zmiany, jak również z jej dynamicznego wzrostu.
- Nieregularna kolorystyka – większość znamion typowych ma jednorodną kolorystykę. Znamiona atypowe bywają nierównomiernie wybarwione.
Jeśli na swojej skórze dostrzegasz znamiona, które wydają Ci się nietypowe, umów się na konsultację dermatologiczną. Już podstawowe badanie dermatoskopem pozwoli lekarzowi odróżnić znamiona łagodne i typowe od tych, które mogą wymagać baczniejszej diagnostyki lub dalszej obserwacji.
Czy znamiona atypowe są groźne?
To pytanie zadaje sobie wiele osób, które zauważają na swojej skórze zmiany o nietypowym kształcie lub kolorze. Warto zdawać sobie sprawę z faktu, że każde znamię skórne, nawet dysplastyczne, może być zupełnie niegroźne, ale może też okazać się zmianą złośliwą. To dlatego diagnostyka i kontrolowanie znamion u dermatologa jest tak istotne.
Każde znamię dysplastyczne powinno zostać obejrzane przez specjalistę – to bardzo istotny element profilaktyki czerniaka, czyli złośliwego nowotworu skóry, który może rozwijać się właśnie ze znamion atypowych, ale nie tylko. Diagnostyka znamion atypowych najczęściej polega na wykonaniu:
- Dermatoskopii – czyli na dokładnym badaniu skóry i znamion w dużym powiększeniu. Podczas tego badania możliwe jest wykorzystywanie nowoczesnego oprogramowania, które nie tylko ułatwia analizowanie poszczególnych znamion, ale może też zapisywać tak zwaną mapę znamion, by w przyszłości możliwe było porównywanie wyników kolejnych badań z poprzednimi.
- Pobraniu wycinka i biopsji – jeśli którekolwiek ze znamion skórnych budzi wątpliwości diagnostyczne, dermatolog może pobrać wycinek oraz zlecić biopsję. Badania te służą wykryciu ewentualnych zmian nowotworowych i przednowotworowych.
Leczenie znamion atypowych
Zdiagnozowanie znamion atypowych to jeszcze nie wszystko, co można zrobić dla swojego zdrowia. W zależności od tego, czy poszczególne znamiona dysplastyczne budzą wątpliwości onkologiczne, czy nie, możliwe jest leczenie:
- Wyczekujące – znamiona, które nie są podejrzane o złośliwy charakter, mogą pozostawać pod obserwacją. W takim wypadku należy jednak regularnie stawiać się na kontrolne badania dermatoskopem. Kluczowe jest bowiem weryfikowanie tempa wzrostu zmian, jak również sprawdzanie, czy nie rozwija się z nich nowotwór złośliwy.
- Chirurgiczne – jest stosowane, gdy zmiana jest podejrzana onkologicznie, ale może być też wdrożone, gdy znamię znajduje się w wyeksponowanym miejscu. Usuwanie znamion chirurgiczne pozwala na ich wycięcie w całości wraz z marginesem zdrowej tkanki. Materiał po zabiegu może zostać przebadany histopatologicznie dla jeszcze dokładniejszej diagnostyki. Po chirurgicznym usuwaniu znamion zazwyczaj zakładane są szwy, a dodatkową „pamiątką” jest także blizna. Jeśli okaże się, będzie bardzo widoczna, można będzie zastosować jedną z metod niwelowania blizn – na przykład laseroterapię.
- Nieinwazyjne – znamiona skórne można usuwać również przy pomocy metod mniej inwazyjnych niż klasyczna chirurgia. Najczęściej stosowana jest radiochirurgia.
Wybór najkorzystniejszej metody leczenia znamion atypowych to kwestia indywidualna. Kluczowe znaczenie ma to, czy znamię jest podejrzane pod względem onkologicznym – jeśli tak, zazwyczaj rekomendowany jest klasyczny zabieg chirurgiczny.
Profilaktyka znamion skórnych
Są takie rodzaje znamion skórnych, których nie sposób uniknąć – dotyczy to w szczególności zmian wrodzonych lub uwarunkowanych genetycznie. Przeważnie jednak znamiona barwnikowe powstają na skutek oddziaływania promieni UV.
Aby zminimalizować ryzyko powstawania nowych znamion, jak również rozwoju czerniaka skóry, warto ograniczyć ekspozycję na promieniowanie UV i stosować ochronę przeciwsłoneczną. Bardzo ważne jest również wykonywanie samoobserwacji – to znaczy oglądania skóry, weryfikowania, czy pojawiają się na niej nowe znamiona i czy posiadane zmiany skórne ulegają transformacjom.
Po zauważeniu jakichkolwiek niepokojących zmian, należy odwiedzić dermatologa. Jeśli nawet żadne znamiona skórne nie budzą Twojego niepokoju, odwiedzaj dermatologa raz w roku lub w ustalonej z nim częstotliwości, by wykonać profesjonalne badanie znamion – to nie trwa długo, a może wykryć potencjalnie złośliwą zmianę na bardzo wczesnym etapie.